هر آنچه از کم خونی باید بدانیم. از ابتلا تا درمان

چهارشنبه 29 دی 1400

کم خونی غالبا ناشی از کمبود آهن در خون می باشد. وضعیتی که در آن خون فاقد گلبول های قرمز سالم کافی است.

همانطور که از نام آن مشخص است، کم خونی ناشی از فقر آهن به دلیل کمبود آهن می باشد. بدون آهن کافی، بدن شما نمی تواند به میزان کافی ماده ای در گلبول های قرمز تولید کند (هموگلوبین) تا آنها را قادر به حمل اکسیژن کند. در نتیجه، کم خونی ناشی از فقر آهن ممکن است شما را دچار خستگی مزمن، گیجی، ایجاد تنگی نفس و یا علائم دیگر کند. در بیشتر موارد، این عارضه به راحتی امکان درمان دارد. برای آشنایی بیشتر با این بیماری و راه های مقابله با آن، در ادامه با ما همراه باشید...

علائم کمبود آهن در بدن

علائم فقر آهن بسته به شدت آن و نیز سلامت عمومی بدن می تواند متفاوت باشد. در ابتدا، کم خونی فقر آهن می تواند آنقدر خفیف باشد که مورد توجه قرار نگیرد. اما با کاهش بیش از حد آهن در بدن و تشدید کم خونی، علائم و نشانه های آن نیز تشدید می شود.

علائم و نشانه های کم خونی فقر آهن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خستگی مفرط
• ضعف
• رنگ پریدگی پوست
• درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع یا تنگی نفس
• سردرد، سرگیجه یا سبکی سر
• دشواری در تمرکز
• ریزش مو
• دست و پاهای سرد
• التهاب یا درد زبان شما
• ناخن های شکننده
• کم اشتهایی به خصوص در نوزادان و کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن

علل

کم خونی ناشی از فقر آهن زمانی رخ می دهد که بدن شما آهن کافی برای تولید هموگلوبین نداشته باشد. هموگلوبین بخشی از گلبول های قرمز خون است که به خون رنگ قرمز می دهد و گلبول های قرمز خون را قادر می سازد تا خون اکسیژن دار به سراسر بدن شما حمل شود.

اگر آهن کافی مصرف نکنید و یا اگر آهن زیادی را از دست بدهید، بدن شما نمی تواند هموگلوبین کافی تولید کند و در نهایت کم خونی ناشی از فقر آهن ایجاد خواهد شد.

علل کم خونی فقر آهن عبارتند از:

از دست دادن خون: خون حاوی آهن در گلبول های قرمز است. بنابراین اگر خون از دست بدهید، در واقع مقداری از آهن را دست داده اید. زنانی که دوران قاعدگی سنگین دارند با توجه به از دست دادن خون در معرض خطر کم خونی فقر آهن هستند. از دست دادن آهسته و مزمن خون در بدن - مانند زخم معده، فتق هیاتال، پولیپ روده بزرگ یا سرطان کولورکتال - می تواند باعث کم خونی فقر آهن شود. خونریزی گوارشی نیز می تواند ناشی از استفاده منظم از برخی مسکن های بدون نسخه، به ویژه آسپرین باشد.

کمبود آهن در رژیم غذایی شما: بدن شما به طور منظم از غذاهایی که می خورید آهن دریافت می کند. اگر آهن خیلی کم مصرف کنید، به مرور زمان بدن شما دچار کمبود آهن می شود.نمونه غذاهای غنی از آهن شامل گوشت، تخم مرغ، سبزیجات سبز برگ و غذاهای غنی شده با آهن است.

ناتوانی در جذب آهن: جذب آهن غذا به جریان خون در روده کوچک شما اتفاق می افتد. وجود اختلال روده، مانند بیماری سلیاک، بر توانایی روده شما برای جذب مواد مغذی از غذای هضم شده تأثیر می گذارد و می تواند منجر به کم خونی فقر آهن شود. اگر بخشی از روده کوچک شما با عمل جراحی برداشته شده باشد، ممکن است بر توانایی شما در جذب آهن و سایر مواد مغذی تأثیر بگذارد.

بارداری: بدون مکمل آهن، کم خونی فقر آهن در بسیاری از زنان باردار رخ می دهد، زیرا ذخایر آهن آنها نیاز به افزایش حجم خون خود و همچنین منبع هموگلوبین برای جنین در حال رشد دارد.

عوامل خطر

این گروه از افراد ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به کم خونی فقر آهن باشند:

زنان: از آنجایی که زنان در طول قاعدگی خون از دست می دهند، زنان به طور کلی در معرض خطر کم خونی فقر آهن هستند.

نوزادان و کودکان: نوزادانی که در هنگام تولد وزن کم دارند یا زودتر از موعد به دنیا آمده اند، نوزادانی که آهن کافی از شیر مادر یا شیر خشک دریافت نمی کنند ممکن است در معرض خطر کمبود آهن باشند. کودکان در طول دوران رشد به آهن اضافی نیاز دارند. اگر کودک شما رژیم غذایی سالم و متنوعی ندارد، ممکن است در معرض خطر کم خونی باشد.

گیاهخواران: افرادی که گوشت نمی خورند در صورت عدم مصرف سایر غذاهای غنی از آهن ممکن است در معرض خطر کم خونی ناشی از فقر آهن قرار بگیرند.

اهداکنندگان مکرر خون: افرادی که به طور معمول و مکرر خون اهدا می کنند امکان خطر ابتلا به کم خونی فقر آهن را دارند زیرا اهدای خون می تواند ذخایر آهن را کاهش دهد. هموگلوبین پایین مربوط به اهدای خون ممکن است یک مشکل موقتی باشد که با خوردن بیشتر غذاهای غنی از آهن برطرف شود.اگر به شما گفته شد که به دلیل هموگلوبین پایین نمی توانید خون اهدا کنید، از پزشک خود بپرسید که بابت این موضوع آیا باید نگران باشید یا خیر؟

عوارض

کم خونی ناشی از فقر آهن خفیف معمولاً عوارضی ایجاد نمی کند با این حال، اگر کم خونی ناشی از فقر آهن درمان نشود، می تواند شدید شود و منجر به مشکلات سلامتی شود، از جمله موارد زیر:

مشکلات قلبی: کم خونی فقر آهن ممکن است منجر به ضربان قلب سریع یا نامنظم شود. قلب شما باید خون بیشتری پمپاژ کند تا کمبود اکسیژن حمل شده در خون را در هنگام کم خونی جبران کند. این می تواند منجر به بزرگ شدن قلب یا نارسایی قلبی شود.

مشکلات دوران بارداری: در زنان باردار، کم خونی فقر آهن شدید با زایمان زودرس و نوزادان کم وزن مرتبط است. اما این وضعیت در زنان باردار که مکمل آهن را به عنوان بخشی از مراقبت های دوران بارداری خود دریافت می کنند قابل پیشگیری است.

مشکلات رشد: در نوزادان و کودکان، کمبود شدید آهن می تواند منجر به کم خونی و همچنین تاخیر در رشد و نمو شود. علاوه بر این، کم خونی فقر آهن با افزایش حساسیت به عفونت ها همراه است.

جلوگیری

با انتخاب غذاهای غنی از آهن می توانید خطر کم خونی ناشی از فقر آهن را کاهش دهید.

غذاهای غنی از آهن عبارتند از:

گوشت قرمز، گوشت مرغ، غذای دریایی، لوبیا،سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج، میوه های خشک شده مانند کشمش و زردآلو، غلات، نان و پاستا غنی شده با آهن، نخود فرنگی

بدن شما آهن بیشتری را از گوشت نسبت به سایر منابع جذب می کند. اگر تصمیم به عدم مصرف گوشت دارید، ممکن است لازم باشد تا مصرف غذاهای غنی از آهن و گیاهی را افزایش دهید تا بدن بتواند همان مقدار آهن را نسبت به افرادی که گوشت می خورند جذب کند.

برای افزایش جذب آهن، غذاهای حاوی ویتامین C را انتخاب کنید. شما می توانید با نوشیدن آب مرکبات یا خوردن سایر غذاهای غنی از ویتامین C همزمان با مصرف غذاهای پر آهن، جذب آهن بدن خود را افزایش دهید. ویتامین C موجود در آب مرکبات، مانند آب پرتقال، به بدن کمک می کند تا آهن رژیم غذایی را بهتر جذب کند.

ویتامین C همچنین در موارد زیر یافت می شود:

کلم بروکلی، گریپ فروت، کیوی، سبزیجات، خربزه، پرتقال ها، فلفل، توت فرنگی، نارنگی، گوجه فرنگیها

برای جلوگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن در نوزادان، در سال اول به کودک خود شیر مادر یا شیر خشک غنی شده با آهن بدهید. شیر گاو منبع خوبی از آهن برای نوزادان نیست و برای نوزادان زیر یک سال توصیه نمی شود. پس از 6 ماهگی، حداقل دو بار در روز به کودک خود را با غلات غنی شده با آهن یا گوشت های پوره شده تغذیه کنید تا دریافت آهن را افزایش دهید. پس از یک سال، مطمئن شوید که کودکان بیش از 20 اونس (591 میلی لیتر) شیر در روز نمی نوشند. شیر زیاد اغلب جای سایر غذاها از جمله غذاهای غنی از آهن را می گیرد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر شما یا فرزندتان علائم و نشانه هایی که حاکی از کم خونی ناشی از فقر آهن است را دارید به جای مصرف مکمل های آهن، به پزشک مراجعه کنید چرا که بارگیری بیش از حد بدن با آهن می تواند خطرناک باشد، تجمع بیش از حد آهن احتمال آسیب رساندن به کبد شما و یا ایجاد عوارض دیگری را دارد.

یک آزمایش خون CBC ساده (آزمایش شمارش کامل سلول های خونی) مشخص می کند آیا مبتلا به کم خونی فقر آهن هستید یا نه. اگر پزشک، فقر آهن شما را تأیید کند، احتمالا با افزایش مصرف آهن در رژیم غذایی یا مکمل های آهن، به راحتی درمان خواهید شد.

هدف اصلی درمان، برگرداندن سطح هموگلوبین خون به حالت عادی و تجدید ذخیره آهن است. سعی کنید از وجود آهن کافی در رژیم غذایی خود مطمئن شوید و تنها در صورت تجویز پزشک از مکمل ها استفاده کنید.

انتهای پیام/