10 مورد از خطرناکترین ویروس هایی که جهان به خود دیده است

یکشنبه 14 دی 1399

در این گزارش قصد داریم تا با 10 ویروس خطرناک و البته کشنده که جهان تاکنون به خود دیده آشنا شویم. ویروس هایی که برخی از آنها مهار و برخی دیگر همچنان قربانی می گیرند.

به گزارش مای رشته، 130 سال است که از کشف ویروس توسط دیمیتری ایوانفسکی روس می گذرد. یک عامل بیماری زای کوچک که فقط در سلول های زنده یک ارگانیسم تکثیر می شود. با وجود پیشرفت های شگرف علم هنوز هم بخش های پنهانی را در خود دارد، اینکه منشا تکاملی ویروس ها از کجا شکل گرفته و یا اینکه آیا ویروس ها ممکن است یک موجود زنده باشند و بسیاری موارد دیگر که امروزه ویروس شناسان در حال مطالعه بر روی آن ها هستند.

شاید تا چند وقت گذشته افراد عادی به ویروس ها اهمیت خاصی نمیدادند اما با همه گیری یک گونه جدید ویروس از زیر مجموعه کروناویروس ها نگاه خیلی از افراد جهان به آن جلب شد. اما در حقیقت انسان ها هزاران سال است که در حال تقابل با طیف وسیعی از ویروس ها هستند. بیماری‌های شایع ویروسی انسانی همچون سرماخوردگی، آنفلوانزا، آبله مرغان و تبخال و یا بیماری‌های خطرناک ویروسی مثل هاری، ابولا، ایدز، سارس و هپاتیت. در مورد برخی از بیماری های ویروسی، واکسن ها و داروهای ضدویروس امکان جلوگیری از شیوع گسترده عفونت ها و کمک به بهبودی بیماران را برای ما فراهم آورده است. مثلا ما موفق به ریشه کن کردن بیماری ای بنام آبله شدیم. ویروسی که گمان می رود در سده بیستم حدود 300 میلیون نفر را به کام مرگ کشاند. در حال حاضر شماری از ویروس ها، از جمله کرونا ویروس جدید، در سراسر جهان شیوع یافته اند، و با اینکه میزان مرگ و میر کمتری دارند، اما هنوز هم تهدید جدی برای بهداشت عمومی به حساب می آیند، چراکه همچنان ابزاری برای مقابله با آنها وجود ندارد.

تصمیم داریم در زیر نگاهی به مرگ بار ترین و خطرزا ترین ویروس هایی که در طول تاریخ بشر تا کنون با آنها درگیر بوده ایم بیاندازیم:

1- طاعون سیاه

به آن مرگ سیاه یا مرگ بزرگ هم می گویند. یک اپیدمی طاعون از نوع طاعون خیارکی و ویرانگرترین بیماری همه‌گیر تاریخ، که در دوره اوج خود میان سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۱ میلادی اروپا را درنوردید. بیماری ای که از بین جنگ چینی ها با مغولان آغاز شد و به گفته محققان یک ویروس خونریزی دهنده شبیه به ابولا بوده که فرد مبتلا منجر به از دست رفتن بیش از حد خون می شود. برآوردهای صورت گرفته حاکی از مرگ 50 درصد از جمعیت اوراسیا (قاره آسیا و اروپا) در آن زمان دارد. همچنین تخمین زده می شود که یک سوم جمعیت ایران در آن زمان بر اساس این بیماری کشته شدند.

2- آبله

آبله فقط در قرن بیستم جان بیش از ۳۰۰ میلیون نفر را گرفت. حدود ۳۰ درصد کسانی که به این بیماری مسری مبتلا می‌شدند، اغلب جان خود را از دست می‌دادند. تاول‌های بسیار دردناک آبله در هر جای بدن ممکن بود ظاهر شوند و بسیاری از کسانی هم که از این بیماری جان سالم به در می‌بردند، معمولا کور می‌شدند و یا جای تاول‌هایشان برای همیشه باقی می ماند. آخرین نمونه طبیعی ویروس آبله در اکتبر ۱۹۷۷ تشخیص داده شد و سازمان جهانی بهداشت ریشه‌کن کردن بیماری را با انجام عمل پیشگیری آبله کوبی «از سطح زمین» در سال ۱۹۸۰ تأیید کرد. امروزه آبله از بین رفته و فقط در دو جای کره زمین وجود دارد؛ یکی آزمایشگاهی در روسیه و دیگری در آمریکا. با این حال سازمان بهداشت جهانی سعی در تخریب ذخایر آخرین نمونه آبله را دارد.

3- آنفولانزای 1918

در سال ۱۹۱۸ و ۱۹۱۹ نوعی بسیار خطرناک و کشنده از آنفلوانزای نوع یک، که به آنفولانزای اسپانیایی شهرت یافت در تمام دنیا شایع شد. اغلب قربانیان این بیماری افراد جوان و سالم بودند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود ۱۰۰میلیون نفر بر اثر این بیماری در جهان کشته شده‌اند که این تعداد معادل پنج درصد از جمعیت دنیا در آن سال بوده است. محققان معتقد بودند این بیماری پس از شیوع در «میدوست» آمریکا از پرندگان به انسان منتقل شد. این بیماری پس از آن که در اسپانیا هشت میلیون قربانی گرفت، به آنفلوآنزای اسپانیایی شهرت یافت. جالب است بدانید بیشتر افرادی که امروز درجه‌ای از ایمنی را در مقابل خانواده ویروس H1N1 دارند آن را از اجداد خود که توانستند از این بیماری جان سالم به در ببرند،‌ به ارث برده‌اند.

4- ویروس ماربورگ

این ویروس در سال ۱۹۶۷ میلادی کشف شد، هنگامی که کارگران آزمایشگاهی در آلمان از طریق میمونی وارداتی از اوگاندا به این ویروس آلوده شدند. ویروس ماربورگ همانند ابولا عمل می‌کند و هر دوی این ویروس‌ها باعث به وجود آمدن تب هموراژیک می‌شوند، افراد مبتلا دچار تب بالا و خونریزی در سراسر بدن می‌شوند که می‌تواند به شوک، نارسایی ارگان‌ها و سرانجام مرگ فرد منجر شود. میزان مرگ و میر در اولین شیوع ۲۵ درصد بود اما با استناد به سازمان بهداشت جهانی در اپیدمی که در جمهوری کنگو بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۰ میلادی رخ داد بیشتر از ۸۰ درصد مبتلایان به این بیماری فوت کردند. مرگ در کمتر از ده روز بعد از ظاهرشدن نشانه‌ها سراغ فرد می‌آید و اینکه برای این ویروس تاکنون هیچ واکسن و درمانی کشف نشده است.

5- ویروس ابولا

یکی از کشنده ترین ویروس ها است که باعث بیماری شدید در انسان و پستانداران می شود. ابولا به طور مرگباری در میان انسان ها و میمون ها در آفریقا شایع است. این بیماری از طریق خون و یا دیگر مایعات و بافت‌های آلوده به ویروس از بدن حیوان یا انسان منتقل می‌شود. بنابر آمار منتشره این بیماری تاکنون 12 هزار نفر را به کام مرگ کشانده. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، شیوع روبه گسترش این بیماری در غرب آفریقا از اوایل سال 2014 آغاز شده که بزرگترین و پیچیده ترین شیوع تا به امروز است و اینکه برای این ویروس تاکنون هیچ واکسن و درمانی کشف نشده است.

6- HIV (ایدز)

ویروس نقص ایمنی انسانی یا HIV یک ویروس جدید برای بشر است که اولین بار در سال 1981 در آمریکا مشاهده شد. و در جهان مدرن سال‌هاست به عنوان مرگ بارترین ویروس شناخته می‌شود، راه فراری از مرگ برای مبتلایان به این ویروس وجود ندارد. برآورد می‌شود تاکنون ۳۶ میلیون نفر بر اثر ابتلا به این ویروس جان خود را از دست داده‌اند. داروهای ضد ویروسی قوی این امکان را برای افراد فراهم کرده است که سال ها با HIV زندگی کنند. اما این بیماری همچنان بسیاری از کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط، که 95٪ از عفونت های جدید HIV در آنها رخ می دهد را دستخوش خود قرار داده است. نزدیک به 1 نفر در هر 25 بزرگسال در منطقه آفریقا از نظر HIV مثبت هستند، که بیش از دو سوم افرادی که مبتلا به HIV که در سراسر جهان زندگی می کنند را به خود اختصاص می دهند.

7- هاری

اگرچه واکسن بیماری هاری در سال ۱۹۲۰ میلادی هم برای حیوانات و هم برای انسان کشف شد اما هنوز این بیماری مشکلی جدی در هند و قسمت‌هایی از آفریقا به شمار می‌رود. هاری بیماری ویروسی است که موجب التهاب مغزی حاد می شود، امروزه واکسن و آنتی‌بادی هایی موثر بر علیه این ویروس وجود دارد اما اگر کسی توسط حیوان هار گاز گرفته شود و به سرعت درمان نشود ۱۰۰ درصد کشته خواهد شد. به گفته رئیس سازمان جهانی بهداشت حیوانات؛ سالانه حدود 60 هزار نفر در جهان با ابتلاء به این بیماری عفونی در اثر گاز گرفتگی حیوانات به خصوص سگ به طور دردناکی جان خود را از دست می دهند.

8- آنفولانزا

آنفولانزا خانواده گسترده ای دارد. امروزه گونه های جدیدتر این ویروس، مانند آنفلوانزای پرندگان (H5N1)، یا آنفلوانزای خوکی (H1N1) نیز، ظهور کرده‌اند. که هر از گاهی یکی از این گونه ها شیوع پیدا می کنند. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، در طی یک دوره شیوع آنفلوآنزا، تا ۵۰۰،۰۰۰ نفر در سراسر جهان جان خود را بر اثر این بیماری جان خود از دست خواهند داد. اما گاهی اوقات، با ظهور یک گونه جدید آنفولانزا، بروز یک پاندمی (شیوع جهانی)، شیوع سریع تر بیماری و اغلب، مرگ و میر بیشتر را در پی خواهد داشت. از مرگبار ترین پاندمی های آنفولانزا در قرن بیستم می توان به آنفولانزای اسپانیایی (1918)، آنفولانزای آسیایی (1958) و آنفولانزای هنگ کنگی (1968) اشاره کرد که در هر دوره میلیون ها نفر را به کام مرگ کشاند. ویروس آنفولانزا به راحتی می‌تواند بین افراد منتقل شود و هنوز هم ممکن است نوع جدیدی از این ویروس باعث اپیدمی همانند آنچه در سال ۱۹۱۸ رخ داد بشود.

9- کرونا ویروس سندروم حاد تنفسی (SARS)

براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، ویروس عامل سندرم شدید حاد تنفسی یا SARS اولین بار در سال 2002 در استان گوانگدونگ در جنوب چین ظاهر شد. ویروس سارس در ابتدا از خفاش ها شروع و سپس از طریق میزبان دوم که احتمال میرود پستاندار شبانه ای به نام گربه ی زباد باشد به انسان رسید. SARS پس از شروع شیوع در چین، به 26 کشور در سراسر جهان گسترش یافت و بیش از 8000 نفر را آلوده و بیش از 770 نفر را در طی دو سال به کام مرگ کشاند. این بیماری باعث ایجاد تب، لرز و بدن درد می شود و غالبا تا ذات الریه (وضعیت شدیدی که در طی آن ریه ها ملتهب و پر از چرک می شوند) پیش می رود. SARS میزان مرگ و میر حدود 9/9 درصد را در پی داشته است، و تاکنون هیچ درمان یا واکسن تأیید شده ای ندارد. با این حال براساس CDC، هیچ مورد جدیدی از SARS از اوایل دهه 2000 گزارش نشده است.

10- کووید 19

SARS-CoV-2 متعلق به همان خانواده بزرگ کروناویروس ها می باشد. ویروس کرونا ۲۰۱۹ اولین بار در ماه دسامبر سال 2019 در شهر ووهان چین شناسایی شد. منشا این ویروس مانند SARS-CoV احتمالا خفاش است و پیش از آلودن افراد، از حیوان واسط عبور می کند. این بیماری ناشی از SARS-CoV-2 که به نام COVID-19 خوانده می شود، با میزان مرگ و میر حدود 2.3٪ است. به نظر می رسد افراد مسن یا افراد دارای بیماری های زمینه ای، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری یا عوارض شدید قرار دارند. علائم شایع شامل تب، سرفه خشک و تنگی نفس است و بیماری در موارد شدید می تواند به ذات الریه منجر شود. آنچه این ویروس را از نسل های قبلی متمایز کرده است قابلیت سرایت زیاد آن است. این ویروس می تواند از طریق ترشحات دستگاه تنفسی به محیط منتقل و به افراد دیگر سرایت کند. تا این لحظه که این گزارش آماده شده است بیش از 85 میلیون نفر به صورت رسمی به این بیماری دچار شده اند و نزدیک دو میلیون نفر نیز جان خود را از دست داده اند. البته طی روزهای گذشته خبرهایی مبنی بر کشف چندین واکسن برای مقابله با این ویروس منتشر شده است که باید منتظر ماند تا میزان اثر گذاری آنها در آینده نزدیک مشخص شود.  

انتهای پیام/